Betrek ouderen bij nieuwe bouwplannen

Betrek ouderen bij nieuwe bouwplannen

Te vaak wordt er bij het ontwikkelen van nieuwe woningen voorbijgegaan aan ‘wat ouderen willen’. Zij zijn juist heel goed in staat daar zelf over mee te denken, en doen!

Enkele weken geleden nam ik deel aan enkele webinars ‘Week van het wonen’ van de provincie Noord-Brabant. Deze boden een brede kijk op het huidige en toekomstige wonen, ook van ouderen. Veel praktijkvoorbeelden van diversiteit in woonvormen voor ouderen kwamen langs. Waaronder ook bouwen aan en wonen in zorgzame gemeenschappen. Vooral de vergrijzing als ‘urgente opgave, maar ook een kans’ kreeg de nodige aandacht. Al met al positief, ideeënrijk en inspiratief.

Wat mij opviel – en zacht gezegd ook stoorde – was dat vooral anderen dan de ouderen zelf ontwikkelen en bepalen wat ouderen willen met wonen. De voorzitter van KBO Noord-Brabant verwoordde dit tijdens één van de webinars heel treffend met de opmerking dat ‘maken van bouwplannen voor ouderen vooral moet gebeuren met en door ouderen’.

Woonconcepten
De boodschap die hij hiermee afgaf is: betrek ouderen(organisaties) al vanaf het voortraject bij het ontwikkelen van bouwplannen voor levensloopbestendige woonconcepten. Zowel huur als koop. En laat het niet alleen over aan gemeenten, woningcorporaties, zorginstellingen en vastgoedontwikkelaars, die menen dit in al hun wijsheid voor hen te kunnen doen. Een benadering die ik als woonconsulent vanuit mijn ervaring van harte ondersteun.

Helaas is de praktijk vaak anders, waardoor ouderenorganisaties (KBO, PCOB, ANBO, lokale ouderen- en gehandicaptenplatforms), die voor de belangen van ouderen opkomen, achter de feiten aanlopen. Terwijl zij door de korte lijnen met hun achterban weten wat de woonbehoeften en -wensen van ouderen en mensen met een beperking zijn. En dat is een grote diversiteit aan woonvormen, variërend van ‘hofjeswoningen’ tot seniorenwoningen in een traditionele woonstraat. Al dan niet gecombineerd met zorgvoorzieningen op locatie of in de nabije omgeving.

Te vaak nog wordt in discussies, zo ook tijdens deze webinars, de stelling geponeerd ‘wat ouderen willen’. Nogal eens wordt gegeneraliseerd door het aanbieden en opdringen van specifieke woonvormen en woonconcepten. Daarbij wordt gemakshalve voorbijgegaan aan het feit dat vele ­vitale ouderen, ook zeventigers en zelfs tachtigers, dat zelf wel kunnen bepalen. Ik ken vele voorbeelden van ouderen die nog op latere leeftijd zelfstandig willen blijven wonen of verhuizen naar een ‘passende woning’. Zelfs van ouderen in de tachtig die nog deelnemen aan het collectief bouwen (CPO) in eigen beheer van een ‘levensloopbestendige’ seniorenwoning. Waarvan ze zelf de locatie, indeling en inrichting kunnen bepalen en niet door een architect, projectontwikkelaar of aannemer opgelegd krijgen. Zij zelf zoeken de woonomgeving en de nodige faciliteiten die voor hen daarbij passend zijn.

Eigen regie
Niet alle ouderen willen dus door derden opgelegde woonmodaliteiten. Vele ouderen willen met betrekking tot hun (toekomstig) wonen vooral de regie in eigen handen houden. Laten we vooral daarvoor en hun eigen wooninitiatieven de ruimte bieden. Is dit niet het ultieme van een participatiesamenleving die we met elkaar nastreven? Bij wonen en bouwen voor ouderen vanuit ouderenperspectief is ouderenparticipatie essentieel.

Henk Verschuur uit Heesch is woon- en zorgconsulent ouderenorganisatie ANBO/Lid Overleggroep Ouderen Bernheze (OOB).